اهمیت مراقبت از پرینترهای سه بعدی در این است که از خراب شدن آن و چاپ قطعات بی کیفیت جلوگیری می شود. قاعدتا هر نوع دستگاهی نیازمند مراقبت و تعمیرات می باشد چاپگر سه بعدی نیز به نگهداری مداوم نیاز دارد. پرینترهای سه بعدی ماشین‌های پیچیده‌ای هستند که عملکرد بهینه و کارآمد آنها به کارکرد درست تک تک اجزای سازنده اش بستگی دارد. ولی علی رغم این پیچیدگی نگهداری و مراقبت از آنها خیلی کار نمی برد و و البته بدون مراقبت هم نمی شود آن را رها کرد.
سازندگان و کاربران خانگی به چندین روش می توانند کار مراقبت را انجام دهند تا دستگاه شان عملکرد بهینه و خوبی داشته باشد و درنتیجه چاپی با بهترین کیفیت ممکن داشته باشند. در این مقاله سعی کردیم شما را در مورد یک سری از کارهای اساسی راهنمایی کنیم که می بایست به طور دوره ای بر روی دستگاهتان انجام دهید. پس با ما تا انتها همراه باشید:
1.تعویض ورق PEI پرینتر سه بعدی
پرینترهای سه بعدی مدرن کنونی دارای صفحه ی پلی تریماید (PEI) چسبدار هستند. که به عنوان صفحه ی ساخت بدون نیاز به نگهداری عرضه می شود. ولی در واقع این طور نیست. عبارت « بدون نیاز به مراقبت» از این جهت گفته شده است که می بایست صفحه پیش از چاپ تمیز با الکل کمی تمیز شود. که این امر نسبت به نمونه های قبل مزییت محسوب می شود چرا که قبلا بعضی از قطعات دستگاه مثل نوار ماسک یا کاپتون، می بایست هر چند وقت و حتی گاهی قبل از هر چاپ تعویض می شد. البته صفحه ی PEI هم نیاز به تعویض دارد ولی دفعات این کار بسیار کمتر است.
پس از مدتی که از دستگاه به طور معمول و نرمال استفاده شود قسمت هایی که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند ( مثل بخش مرکزی صفحه ی ساخت) بافت سطح ساخت خود را از دست می دهند.اهمیت وجود این بافت در ایجاد چسبندگی مناسب مابین صفحه PEI و اولین لایه چاپ است. به عبارت دیگر این بافت سطح بزرگتری برای چسبیدن فیلامنت در طی فرایند چاپ ایجاد میکند. یعنی پس از مدتی استفاده ی نرمال از دستگاه، صفحه PEI خصوصیت چسبندگی خود را از دست می دهد و در نتیجه لایه اول با قدرت کمتری به سطح چسبیده و احتمال انجام چاپ معیوب و بی کیفیت بالا می رود.
استفاده نادرست از دستگاه مثل تراز نکردن بستر(کالیبراسیون) هم موجب می شود نتیجه ی کار مثل شرایط بالا شود. اگر بستر کار به درستی تراز نباشد نازل با صفحه ی PEI برخورد می کند و به بافت صفحه ی PEI آسیب می رساند.
یکی دیگر از علل آسیب رسان به صفحه PEI که در نتیجه ی آن صفحه باید تعویض شود، استفاده از اشیاء تیز و خراش دهنده برای جدا کردن قطعه ی چاپ شده از صفحه، است. پیشنهاد می کنیم برای جداسازی قطعه چاپی هرگز از شیء نوک تیز که خط و خش ایجاد کند استفاده نکنید. استفاده از این ابزاربه احتمال زیاد نه تنها به دستگاه بلکه به خودتان هم آسیب می رساند. این آسیب باعث می شود که میزان چسبندگی صفحه PEI به طور قابل ملاحظه ای کاهش پیدا کند و حتی ممکن است آسیب به صفحه ای اصلی هم وارد شود.
زمان تعویض ورق PEI چه موقع است؟
هر زمان که لازم باشد باید این کار را انجام داد. هرگاه در قطعه ی چاپی خطوط مشخص و اثر ناخواسته مشاهده کردید، و یا قطعه چاپی درست روی بستر نچسبد باید صفحه را تعویض کنید.
چگونگی تعویض ورق PEI
برای تعویض صفحه اول باید پلتفرم را تا دمای 90 درجه سانتیگراد داغ کنید. با این کار چسب شل و نرم می شود و در نتیجه می توانید با دقت صفحه را جدا کنید و مقدار خیلی کمتری چسب بر روی سکو جا بماند و در نتیجه سرعت کار بالا رود. توجه داشته باشید برای کار با سکوی داغ حتما از دستکش محافظ برای جلوگیری از سوختگی استفاده کنید. سپس آرام و با دقت یک گوشه از صفحه را با انبردست بلند کنید (برای اجتناب از سوختگی). گوشه ی صفحه را عقب بکشید و صفحه را روی خودش لوله کنید. با این کار فشار روی پلتفرم و سخت افزار و فنرهای زیر آن برداشته می شود. صفحه را به آرامی و با دقت بردارید. در حین این کار مواظب باشید چسب بر روی پلتفرم باقی نماند. اگر چیزی از چسب جاماند با کاتر یا چاقو، آن را از سطح جدا کنید. مراقب باشید که تا حد امکان چسبی روی بستر بجا نماند چرا که باعث ایجاد ناهمواری در صفحه PEI می شود.
در صورتی که بستر دستگاه تان شیشه ای باشد هم می توانید به همین صورت چسب باقیمانده را جدا کنید. بعد از جداسازی صفحه PEI، صبر کنید پلتفرم کاملا خنک شود و به دمای اتاق برسد. سپس باقیمانده چسب را کاملا پاک کنید.
بعد از پاکسازی صفحه از باقیمانده چسب، صفحه را کاملا با الکل پروپیلن تمیز و خشک کنید. سپس با کشیدن دست روی صفحه از عدم وجود هر گونه چسب یا محلول به جامانده روی آن اطمینان حاصل کنید.
باید دقت داشته باشید که صفحه ساخت کاملا صاف و مسطح باشد. وجود هر گونه ناهمواری در سطح باعث برخورد نازل و صفحه طی فرایند چاپ می شود. پس از اطمینان از تمیزی سطح یک بار دیگر سطح کار رو با الکل تمیز کنید و سپس بستر را تا 90 درجه سانتیگراد گرم کنید. سپس با دقت برچسب صفحه ی جدید را برداشته و آن را به آرامی و با دقت روی صفحه کار بچسبانید. دمای بستر قبل از چسباندن صفحه جدید حتما باید به 90 درجه رسیده باشد. فقط در این صورت می توانید به سادگی هر گونه ناهمواری ناخواسته یا حباب رو از زیر کار حذف کنید و سطحی کاملا هموار بدست بیاورید.
در ابتدا از جلوی صفحه کار شروع به چسباندن ورق کنید. می توانید برای اینکه کار کاملا یکدست و بدون حباب بر روی صفحه کار چسبانده شود از یک خطکش استفاده کنید و آن را به آرامی در طول صفحه حرکت بدید. کار تمام است. حالا صفحه ی جدید آماده است. فقط قبل از شروع کار چاپ حتما بستر را مجددا تراز(کالیبره) کنید چرا که عملیات تعویض صفحه باعث بهم خوردن تراز بستر می شود.
2. تمیز کاری و روغن کاری پرینتر سه بعدی
تقریبا عموم کاربران می دانند که برای نگهداری از دستگاه باید این دو کار را انجام داد اما تمیز نگه داشتن میله های صاف و روغن کاری شده بسیار مهم است. اگر این کار به درستی انجام نشود در بسیاری از لوازم و قطعات یدکی پرینتر سه بعدی جرم نشسته و عملکرد آن ها دچار اشکال می شود.
برای تمیزکاری قطعات مخصوصا بخش هد دستگاه ابتدا با یک برس یا مسواک گرد و خاک و غبار روی لوله ها را برطرف کرده و سپس با یک دستمال سطح بخش های مختلف را کاملا پاک کنید. برای این کار می توانید اکسترودر، هد دستگاه و carriage را با دست کمی جابجا کنید و لوله های زیر آن ها را هم کامل تمیز کنید. از هیچ گونه محلول یا مایع تمیز کننده برای این کار استفاده نکنید در اینجا لازم است که فقط گرد و خاک از روی کار برطرف شود.
نکته ی بسیار مهم: اگر قسمت هد پرینتر را سریع جابجا کنید موتور استپر روشن می شود در نتیجه ولتاژی ایجاد می کند که قدرت کافی برای آسیب زدن به قطعات دیگر دستگاه را دارد. پس برای اینکه این اتفاق نیوفتد carriage را به آرامی جابجا کنید. هنگام جابجا کردن آن نباید صفحه ال سی دی روشن شود که اگر اینطور شد بدین معنی است که سرعت جابجایی بالاست.
برای یاتاقان ها یا چرخ ها بهتر است از یک روغن معدنی مرغوب استفاده کنید که به راحتی به داخل یاتاقان نفوذ کند. چون ویسکوسیته برخی روغن ها پایین است می توانند سطح داخلی یاتاقان را بپوشاند.
نکته ی بسیار مهم: در روغن کاری افراط نکنید اگر روغن زیاد بزنید بر سطح ساخت چکه کرده و مشکلات کاهش و عدم چسبندگی پیش می آید پس بهتر است پیش از روغن کاری میله های بالای بستر، سطح آن را با پلاستیک بپوشانید تا سطح بستر آلوده نشود.
پس از اینکه روی سطح بستر رو با چیزی پوشاندید. چند قطره روغن بر روی یاتاقان ها یا چرخ های در تماس با میله های صاف ریخته و به آرامی بخش متحرک را با دست جابجا کنید تا روغن با حرکت یاتاقان ها بر روی سطح میله های صاف کاملا پخش شود. این کار را در هر دو طرف یاتاقان ها و چرخ ها انجام دهید.
اگر یاتاقان های دستگاه تان از نوع PTFE فلزی است توصیه می کنم از روان کننده ی سیلیکونی استفاده کنید چون باعث خوردگی PTFE نمی شود.
بهترین زمان تمیزکاری و روغن کاری
پیشنهاد می کنیم پس از هر 50 ساعت کار دستگاه بطور منظم میزان گرد و خاک روی میله های صاف را بررسی و تمیز کنید. لازم نیست که یاتاقان ها را به دفعات روغن کاری کنید چرا که یاتاقان روغن را در خود حفظ میکند. البته یاتاقان های PTEF در مقایسه با فلزی خیلی بیشتر به روغن کاری احتیاج دارند.
3. تمیز کردن فن های پرینتر سه بعدی
فن های اکسترودر پرینتر سه بعدی اجازه نمی دهند که حرارت از بخش داغ دستگاه به دیگر قسمت ها نشت کند. یعنی اگر فن درست کار نکند سرایت گرما باعث جام کردن اکسترودر و عملکرد ضعیف آن می شود.
اکسترودر در اکثر پرینترها یک پایانه داغ و یک پایانه سرد دارد. پایانه ی داغ، کارتریج هیتر، هیتر بریک و نازل دارد.این قطعات دمای بالاتری از نقطه ی ذوب مواد اکسترود شده دارند. ولی پایانه سرد، دمایی بسیار پایین تر از بخش داغ دارد تا مواد وارده به پایانه ی داغ بتوانند استحکام پیدا کنند. اگر فن و سینک حرارتی اکسترودر دمای پایانه سرد را نتوانند به مقدار کافی پایین بیاورند گرما از طریق لوله هدایت گرما (heat break tube) به قسمت های دیگر سرایت می کند و اگر به محل ذوب مواد اکسترود شده برسد، استحکامشان را از دست می دهند و در Heat break tube جمع می شوند.
اگر ماده، استحکامش را از دست بدهد مواد مذاب از نازل جاری نمی شود و در نتیجه پرینتر متوقف می شود.
لوله تفلون مملو ازمواد مذاب می شود و مابین PTFE و لوله هدایت کننده جاری می شود. برداشتن این رسوب بسیار سخت است و در این صورت معمولا مجبور می شویم کل لوله ی هدایت را عوض کنیم و برای اینکار باید کل پایانه گرم و سرد را از هم جدا کنیم که در کل کار خیلی سخت و وقتگیری است پس بهتر است به نظافت دستگاه و مخصوصا فن ها توجه کافی داشته باشیم.
فن هارا با کمک برس یا مسواک، خوب گردگیری کنید هنگام انجام این کار می توانید با استفاده از پیچ گوشتی نازک مانع گردش فن شوید همچنین می توانید از کمپرسور باد که برای همین کار طراحی شده استفاده کنید. در هنگام کار با کمپرسور هم حتما جلوی چرخیدن فن را بگیرید.
بهترین زمان تعویض فن در پرینتر سه بعدی چه موقع است؟
معمولا بعد از هر 50 ساعت کار، نظافت و میزان غبار روی فن ها را بررسی کنید و گردگیری کنید. ولی اگر محل استقرار دستگاه، جایی مستعد آلودگی باشد مثلا پارکینگ، بهتر است در فواصل زمانی کوتاه تر این کار را انجام بدید و کلا هراز چند گاهی نظافت دستگاه را هم کنترل کنید خوب است.
4. تعویض نازل پرینتر سه بعدی
تنها قسمتی از دستگاه که سلامت آن مستقیما بر کیفیت قطعه ی چاپی بیشترین تاثیر را دارد کوچکترین بخش دستگاه یعنی نازل است. نازل قسمتی است که قطر فیلامنت مذاب از 1.75 میلی متر به حدود 0.5 میلیمتر رسانده و روی صفحه هدایت می کند.
به مرور زمان، نوک نازل فرسوده می شود و در نتیجه قطرش زیاد می شود. در تصویر بالا دو نازل مشاهده می کنید که سمت چپی پس از 400 ساعت کار دچار ساییدگی شده و شکل منفذ آن تغییر کرده و گشاد شده است و سمت راستی هنوز کاملا نو و سالم است. به تفاوت های آنها توجه کنید.
مدت زمانی که طول می کشد یک نازل ساییده و فرسوده شود بستگی به نحوه ی استفاده و جنس آن دارد. نازل اغلب پرینترها برنجی است که رسانای گرمایی خوبی هستند ولی بسیار نرم است و زود خورده و فرسوده می شود.
نازل فولاد ضد خش از نظر کیفی یک درجه بالاتر از نازل برنجی است که خیلی کندتر فرسوده می شود ولی رسانش خوبی ندارد و در نتیجه هنگام کار باید دمای اکسترودر را بالاتر ببریم. مثلا برای پرینت PLA با نازل فولادی باید دما را تا 230 درجه بالا برد در صورتی که نازل برنجی این کار را در دمای 195 درجه به خوبی انجام میدهد.
فاکتور مهم دیگری که در فرسایش نازل موثر است خود فیلامنت می باشد. اغلب فیلامنت ها ترکیباتی دارند تا ویژگی و رنگ خاصی در محصول ایجاد شود. این مواد می توانند فرساینده باشند. مثلا فیلامنت فیبر کربن به دلیل وجود رشته های کربنی فرساینده است. فیلامنت PLA سفید هم دارای دی اکسید تیتانیوم برای ایجاد رنگ سفید است که این ماده خیلی سخت تر از برنج بوده و آن را می ساید. فیلامنت شب رنگ هم داریم که به دلیل دارا بودن مواد فلورسنس برای ایجاد درخشش، می توانند نازل را فرسوده کنند.
توصیه می کنیم در صورتی که می خواهید از این فیلامنتها استفاده کنید حتما نازلهای ساخته شده از فلز سخت یا نازل برنجی با پوشش یاقوت را بکارببرید
++ خرید انواع فیلامنت های پرینتر سه بعدی ++
توصیه می کنیم در صورتی که می خواهید از این فیلامنت ها استفاده کنید حتما نازل های ساخته شده از فلز سخت یا نازل برنجی با پوشش یاقوت را بکارببرید.
بهترین زمان تعویض نازل پرینتر سه بعدی چه زمانی است؟
حتما از خود می پرسید از کجا بفمیم نازل فرسوده یا ساییده شده است. متاسفانه فرسودگی نازل هیچ علامت مشخصی در دستگاه ندارد. و فهمیدن این مساله فقط با بررسی محصول چاپی ممکن است.
چون نازل خیلی آهسته و نامحسوس کیفیت خود را از دست می دهد باید محصول چاپی را همیشه به خوبی بررسی کنید و اگر متوجه پایین آمدن کیفیت محصول شدید در وهله ی اول نازل را کنترل کنید. با ساییدگی نازل قطر منفذ آن بیشتر و لبه های آن تغییر شکل می دهد و در نتیجه پرینتر نمی تواند طرح چاپی را بدرستی و با جزییات چاپ کند. اگر این اتفاق مکرر رخ دهد یعنی زمان تعویض رسیده است. برای تعویض با سازنده ی دستگاه تماس بگیرید.
برای تعویض نازل باید دستگاه در دمای کاری باشد. در غیر اینصورت نازل با فیلامنت محکم در جایش چسبیده است و اگر با فشار در حالت سرد بخواهید آن را جدا کنید قطعا به بلوک هیتر( محفظه آلومینیومی) آسیب می رسد و حتی پایانه داغ خراب می شود. در ضمن حین کار با دستگاه در دمای بالا حتما از دستکش چرمی استفاده کنید.
توجه: مواظب باشید که بلوک هیتر اصلا از جایش تکان نخورد در غیر اینصورت به کارتریج هیتر و ترمیستور آسیب وارد می شود.
با انجام تمامی این موارد بصورت مکرر و در روزهای معین شما می توانید دستگاه پرینتر سه بعدی خود را همیشه در بهترین حالت خود نگهداری کنید و قطعات را با همان کیفیت های فوق العاده روز های اول پرینت کنید. و از کار با دستگاه و خلق محصولات خود لذت ببرید.